„Co i jak widzisz, słyszysz i czujesz” – kultura posługiwania się informacją w edukacji

Sprawozdanie z konferencji, która została zorganizowana przez CRE WŁ w Sieradzu  w dniu 31 maja 2022 r.

Realizowana była w formie on-line na platformie TEAMS i była bezpłatna.

Celem konferencji było poszerzenie spektrum analizy źródeł informacji, możliwości, sposobów ich wykorzystania oraz zmian w tym zakresie. Przestrzenią rozważań były nowoczesne technologie w zarządzaniu informacją oraz kultura korzystania z rozległych źródeł informacji i różnych form książki. 

Skierowana była do nauczycieli wszystkich przedmiotów, przed którymi stoi wyzwanie jak sprawnie, etycznie i profesjonalnie pracować z dostępnymi informacjami w procesie nauczania. Konferencja miała dostarczyć impulsów, które pomogą w budowaniu codziennej kultury wykorzystania informacji w modelowaniu szkolnych działań edukacyjnych. Wzięło w niej udział ponad pięćdziesięciu pracowników oświaty.

Zebranych przywitał Pan Łukasz Goldman – Dyrektor CRE WŁ w Sieradzu, przedstawił temat i zakres zagadnień będących przedmiotem spotkania.

Konferencję poprowadziła Pani Ewa Marciniak-Kulka – Wicedyrektor CRE WŁ,  a referaty komentarzem opatrzył Pan Olgierd Neyman – konsultant CRE WŁ w Sieradzu.

Z prezentacjami wstąpiło 12 prelegentów : nauczyciele bibliotekarze CRE WŁ Biblioteki Pedagogicznej oraz konsultanci i doradcy metodyczni CRE WŁ WODN w Sieradzu.

Tematyka wystąpień:

Wstęp : Nowoczesne technologie i kultura korzystania z informacji  – wprowadzenie do tematyki     konferencji – Wicedyrektor Ewa Marciniak-Kulka.

  1. Książka obrazkowa – Urszula Szram, nauczyciel bibliotekarz  CRE WŁ w Sieradzu BP Filia w Łasku
  2. Książka aktywnościowa w edukacji dziecka w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym – Bożena Hałaczkiewicz, nauczyciel bibliotekarz BP Filia w Pajęcznie
  3. Książka z rozszerzoną rzeczywistością – Ilona Pluszyńska, nauczyciel bibliotekarz BP Filia w Łasku
  4. Kamishibai w drodze – alternatywna forma czytania – Elżbieta Żłobińska, nauczyciel bibliotekarz BP Filia w Wieruszowie
  5. Bajki bez barier – wykorzystanie w działaniach edukacyjnych – Iwona Wojdyła-Udalska, Elżbieta Walczak, nauczyciele bibliotekarze BP Filia w Wieluniu
  6. Rzecz o dyscyplinie słowa – Sylwia Dęga-Frątczak, wicedyrektor CRE WŁ
  7. e-czytelnie… – Elżbieta Kowalska, Aneta Gwis, nauczyciele bibliotekarze BP w Sieradzu
  8. Jak nie dać się zwieść, czyli o krytycznej ocenie informacji – Wiesława Chlebowska,  konsultant ds. bibliotekarstwa CRE WŁ
  9. Umieszczanie kluczowych informacji na stronach www – jak nie zniechęcić użytkownika – Marcin Lewandowski, doradca metodyczny ds. kształcenia zawodowego CRE WŁ
  10. Aplikacje umożliwiające tworzenie wirtualnych tablic oraz wspólnych kolekcji materiałów edukacyjnych – Sylwester Płachta, doradca metodyczny ds. CRE WŁ                     

W krótkim wprowadzeniu do tematyki konferencji Pani Wicedyrektor Marciniak-Kulka poruszyła zagadnienie postępu technicznego i jego wpływu na rozwój technologii informacyjno – komunikacyjnych, kulturę posługiwania się informacją i słowem. Zwróciła uwagę na związany  z tym problem prawa autorskiego. 

Następnie przedstawiła pierwszą prelegentkę i przekazała jej głos.

Pani Urszula Szram – nauczyciel bibliotekarz, wieloletni pracownik Filii Biblioteki Pedagogicznej w Łasku. Ukończyła WSP w Częstochowie, jej zainteresowania i pasje to sztuka oraz ogród.

W swoim wystąpieniu pt. : „Książka obrazkowa” scharakteryzowała książkę obrazkową i przedstawia cechy różniące ją od innych książek ilustrowanych. Zaprezentowała przykłady kilku książek obrazkowych, ich tematykę i autorów oraz wydawnictwa z nią związane. Przedstawiła funkcje książki obrazkowej oraz możliwości jej wykorzystania w pracy z małym czytelnikiem. Prezentację uzupełniła przykładami zajęć edukacyjnych z wykorzystaniem książki obrazkowej „Kłopot” i „Kieszonka”.

Drugą prezentację pt.: „Książka aktywnościowa w edukacji dziecka w wieku przedszkolnym  i wczesnoszkolnym” przygotowała Pani Bożena Hałaczkiewicz – nauczyciel bibliotekarz, kierownik Filii Biblioteki Pedagogicznej w Pajęcznie, absolwentka UŁ. W 2020 r. zdobyła tytuł Osobowości Roku w kategorii Kultura w powiecie pajęczańskim w plebiscycie „Dziennika Łódzkiego” i „Ekspresu Ilustrowanego”.

W swojej prezentacji Pani Hałaczkiewicz przedstawia czym jest książka aktywnościowa, jakie pełni funkcje i jaki ma wpływ na rozwój dziecka. Podała jej przykłady i formy aktywności. Pokazała jak pracować z książką aktywnościową oraz przekonywała dlaczego warto po nią sięgać w pracy z dziećmi. Zachęcała również do korzystania z bogatych zbiorów bibliotecznych.

Trzecia prelekcja pt.: „Książki z rozszerzoną rzeczywistością”  została zreferowana przez Panią Ilonę Pluszyńską, nauczyciela bibliotekarza, kierownika Filii Biblioteki Pedagogicznej w Łasku, absolwentkę Uniwersytetu Wrocławskiego, której zainteresowania to język francuski, historia oraz podróże.

Na początku Pani Ilona przybliżyła słuchaczom zagadnienie rozszerzonej rzeczywistości – czym ona jest i podała przykłady jej używania. Przedstawiła różnice między rzeczywistością wirtualną  a rzeczywistością rozszerzoną. Przekonywała jak rozszerzona rzeczywistość wpływa na aktywność dziecka. Całe wystąpienie zobrazowała przykładami wykorzystania jej np. w grach terenowych, nauczaniu na odległość oraz jako narzędzie dydaktyczne do nauki różnych przedmiotów szkolnych.

Czwarte wystąpienie „Kamishibai w dorodze – alternatywna forma czytania”  to przygoda z teatrzykiem przedstawiona przez koleżankę Elę Żłobińską – nauczyciela bibliotekarza realizującego swoje zawodowe pasje w Filii Biblioteki Pedagogicznej w Wieruszowie. Pani Żłobińska ukończyła Wydział Filologii Polskiej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Od ponad dziesięciu lat pisze różnego rodzaju rymowanki, z których kilka doczekało się publikacji.

W swojej prezentacji przedstawiła krótką historię teatrzyku Kamishibai – jego japońskie początki i popularność w Wieruszowie. Podzieliła się wspomnieniami z początków swojej pracy z Kamishibai – skąd się wzięła pierwsza skrzynka butai, pierwsza bajka „Mój przyjaciel Kemushi”, pierwsze spotkanie dzieci z teatrzykiem.

W drugiej części wystąpienia zapoznała słuchaczy z tytułami teatrzyków dostępnymi w zbiorach wieruszowskiej biblioteki oraz przedstawiła w graficznej postaci rosnącą popularność kamishibai od 2016 r. Omówiła sposoby przekazywania treści za pomocą tej formy, przykłady wykorzystania teatrzyku do zajęć z dziećmi. Dopełnieniem wystąpienia był przygotowany przez autorkę poradnik oparty na własnych doświadczeniach „Jak komunikować się z dziećmi w trakcie czytania bajek – czy tylko czytać, czy prowadzić dialog?”. Całość zakończył autorski wierszyk o teatrzyku.

Piąty referat pt.: „Bajki bez barier – wykorzystanie w działaniach edukacyjnych” przygotowały dwie pracownice Filii Biblioteki Pedagogicznej w Wieluniu – Iwona Wojdyła-Udalska – kierownik Filii, absolwentka WSP w Krakowie i Elżbieta Walczak – nauczyciel bibliotekarz, absolwentka Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Swoimi działaniami tworzą przestrzeń do współpracy z placówkami oświatowymi i aktywnie promują bibliotekę w środowisku lokalnym.

Pani Iwona przybliżyła uczestnikom spotkania czym jest bajka psychoedukacyjna i co ma na celu. Przedstawiła twórców bajek bez barier – autorów i ilustratorów. Zaprezentowała serię książeczek autorstwa Aleksandry Chmielewskiej – 26 historii o niepełnosprawnościach i różnych schorzeniach. Zrelacjonowała jak razem z koleżanką wykorzystują te bajki w swojej pracy. Przygotowują zajęcia edukacyjne we współpracy z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną w Wieluniu. Ilustrując wypowiedź zdjęciami pokazała jak na spotkaniu z dziećmi bibliotekarka czyta zebranym bajkę, specjalista z poradni – psycholog, logopeda omawia z dziećmi problem przedstawiony w opowiadaniu.

Pani Elżbieta zapoznała słuchaczy ze zbiorami na podejmowany temat, dostępnymi w zbiorach Filii w Wieluniu prezentując jednocześnie, jak ich poszukiwać w katalogach biblioteki. Na koniec podała adres strony Stowarzyszenia ŚWIATEŁKO, gdzie można znaleźć te i inne pomoce.

Szósta prelekcja pt.: „Rzecz o dyscyplinie słowa” przygotowana przez dr. Sylwię Dęgę-Frątczak dotyczyła kultury posługiwania się językiem polskim. Pani Sylwia Dęga-Frątczak wicedyrektorem CRE WŁ w Sieradzu jest doktorem filologii polskiej KUL w Lublinie. Prowadzi badania na temat braku dyscypliny słowa stawiając tezę: Trudno dziś o dyscyplinę słowa.

Swoje wystąpienie rozpoczęła od określenia co to jest dyscyplina. Omówiła co wpływa  na kulturę i dyscyplinę słowa. Zwróciła uwagę na negatywny wpływ nowoczesnych technologii na słowo mówione i pisane odnosząc się konkretnych przykładów. Jako kolejny obszar braku dyscypliny słowa wskazała turystykę. Następnie zobrazowała jak omawiany problem pojawia w mediach i prasie. Jako dowód przedstawiła przykłady podpisów w informacjach medialnych oraz wypowiedzi redaktorów. Według prelegentki dyscypliny słowa brak również w urzędach i pismach prawniczych,  o czym świadczą zapisy urzędnicze. Jako ostatni obszar i najbardziej zaniedbany wskazała język potoczny, pełen zapożyczeń, niewłaściwych końcówek, złej odmiany i nieprawidłowego akcentowania. Apelowała o większą dbałość o język ojczysty.

E-czytelnie – temat kolejnych dwóch wystąpień nauczycieli bibliotekarzy z CRE WŁ Biblioteki Pedagogicznej w Sieradzu omawiających zagadnienie nowej formy upowszechniania czytelnictwa.

Pani Elżbieta Kowalska przygotowała prezentację „Jak zacząć przygodę z elektroniczną książką – dla czytelników biblioteki (i nie tylko). Pani Elżbieta jest absolwentką WSP w Częstochowie, pasjonatką samorozwoju, amatorsko kocha uwieczniać na zdjęciach okruchy życia.

W swojej prezentacji wprowadziła uczestników w świat książki elektronicznej. Przedstawiła historię powstania i jej prekursorów. Porównała ją do książki papierowej, przekonywała dlaczego warto sięgać po e-booki. Poinformowała również, że Biblioteka w ramach projektu obywatelskiego „Biblioteka jako trzecie miejsce” zakupiła czytniki i czytaki dla swoich czytelników i zachęcała do korzystania z nich.

Kontynuacją zagadnienia e-czytelni była prezentacja przygotowana przez Panią Anetę Gwis, absolwentki UŁ, która interesuje się promocją biblioteki w przestrzeni internetowej oraz wykorzystaniem nowoczesnych aplikacji do urozmaicenia zajęć z czytelnikami.

Pani Gwis przedstawiła ofertę Biblioteki Pedagogicznej dla swoich czytelników w zakresie bezpłatnego dostępu do zasobów elektronicznych : LEGIMI, IBUK LIBRA, ACADEMIKA, WOLNE LEKTURY. Omówiła te zasoby i zasady ich udostępniania. Zachęcała do korzystania z nowoczesnych technologii jakimi są e-czytelnie. Cyfrowe biblioteki są dostępne dla naszych czytelników 24 godziny na dobę 7 dni w tygodniu.

Kolejny referat przygotowała Pani Wiesława Chlebowska – nauczyciel konsultant CRE WŁ  w Sieradzu. Zajmuje się zagadnieniami informacji pedagogicznej, prowadzi zajęcia z zakresu bibliotekoznawstwa i bibliotekarstwa. Drugim obszarem jej zainteresowań jest arteterapia oraz uczenie się i nauczanie w formie e-learningu.

Na wstępie swojego wystąpienia pt.: „Jak nie dać się zwieść, czyli o krytycznej ocenie informacji” Pani Chlebowska zwróciła uwagę na fakt, że w podstawie programowej kształcenia ogólnego zarówno w szkole podstawowej, jak i liceum jest rozwijanie umiejętności posługiwania się informacją z różnych źródeł, dokonywania krytycznych wyborów zasobów internetowych, ich selekcji i oceny. Prelegentka zwróciła szczególną uwagę na rolę mediów w procesie przekazywania informacji i podkreślała jak odróżnić fakty od opinii. Przestrzegała również przed fake newsami czyli dezinformacjami posiłkując się przykładami z telewizji i reklam. Omówiła kanały i nośniki rozpowszechniające treści dezinformacyjne. Celem kampanii dezinformacyjnych jest m.in. wzbudzanie poczucie zagrożenia, strachu itp. Czynnikiem, który istotnie wpływa na poziom utrwalenia informacji w pamięci, są silne emocje. Ulegając manipulacjom, możemy nawet nie zdawać sobie sprawy z tego, jak na ich podstawie kształtują się nasze opinie. Na koniec wskazała jak oceniać i weryfikować źródła informacji.

Przedostatnią prezentację pt.: „Umieszczanie kluczowych informacji na stronach www – jak nie zniechęcić użytkownika” przygotował Pan Marcin Lewandowski – doradca metodyczny ds. kształcenia zawodowego CRE WŁ, egzaminator w zawodzie technik informatyk oraz egzaminator maturalny z przedmiotu informatyka.

Pan Lewandowski omówił zasady konstruowania stron internetowych i umieszczania na nich właściwych informacji. Podkreślił, że czytelna strona internetowa to podstawa sukcesu firmy czy instytucji. W sieci  informacyjnej strona musi być jasna i przejrzysta, internauta-klient nie będzie tracił czasu na poszukiwanie informacji, a przejrzyste menu pozwoli na szybki dostęp. Wskazał co przeszkadza na stronach www bibliotek, jakie informacje i ich układ zniechęcają użytkownika. Natłok informacji, brak podstawowych danych na górze strony, brak czytelnego miejsca do wyszukiwania książek, powodują że czytelnik szybko z niej rezygnuje. Swoje wypowiedzi argumentował konkretnymi przykładami na wybranych stronach bibliotek.

Ostatni referat nt. „Aplikacji umożliwiających tworzenie wirtualnych tablic oraz wspólnych kolekcji materiałów edukacyjnych” przedstawił Pan Sylwester Płachta – doradca metodyczny z zakresu informatyki, absolwent Politechniki Łódzkiej, pasjonat nowych technologii oraz narzędzi  wspierających kreatywność, motywację i współpracę. Poradził uczestnikom spotkania jak zebrać wszystkie potrzebne nam informacje w jednym miejscu tak, aby nie pogubić się w gąszczu materiałów, pomysłów i linków. Zaprezentował różne aplikacje (PEARTRESS, PADLET, WAKELET) i krótko je scharakteryzował. Na koniec pokazał jak stworzyć kolekcję WALAKET w 5 minut.

Cennym podsumowaniem każdego z prezentowanych obszarów tematycznych były wypowiedzi Pana Olgierda Neymana będące refleksją nad przedstawianymi zagadnieniami.

Na koniec prowadząca konferencję Pani Wicedyrektor CRE WŁ Ewa Marciniak-Kulka podziękowała wszystkim uczestnikom, prelegentom oraz osobom, które przygotowały to bardzo ciekawe przedsięwzięcie, zarówno pod względem merytorycznym jak i technicznym. Życzyła wszystkich inspiracji do kolejnych takich akcji.